Pałac w Osieku - tu bywał Adam Mickiewicz, tu rodziły się pomysły wątków "Pana Tadeusza". Dziś pałac w Osieku to ruina [ZDJĘCIA]

Tradycyjnie zacznijmy od historii samej wsi. W źródłach pisanych Osiek pojawia się w 1284 roku jako własność Dobiesława, a później Materny Osieckiego. W kolejnych dziesięcioleciach wieś należała jednocześnie do rodzin Zakrzewskich i Miaskowskich. Warto jeszcze wymienić Andrzeja Zakrzewskiego, podstolego kaliskiego i jego następców, którzy byli posiadaczami także kilku innych miejscowości w okolicy.

Osiek - dziedziczony i odsprzedawany - krążył pomiędzy różnymi przedstawicielami rodziny Zakrzewskich przez dobrych kilka stuleci. W roku 1813 przypadł Karolowi Zakrzewskiemu, ożenionemu z Teklą Krosnowską. To ich syn, Eulogiusz zaprosił do Osieka Adama Mickiewicza. Panowie znali się i przyjaźnili z czasów pobytu obu w Belinie. Nasz wieszcz w stolicy Niemiec spędził kilka tygodni na słuchaniu wykładów Hegla i poznawaniu polskich studentów.

Wróćmy jeszcze na chwilę do Zakrzewskich. Eulogiusz Zakrzewski zapisał się w historii jako powstaniec, walczący w trzech zrywach niepodległościowych: powstaniu listopadowym (1831), wielkopolskim (1848) oraz styczniowym (1863). Był także członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1841 roku właścicielem Osieka został jednak nie on, lecz Napoleon Zakrzewski. Później majątek objął we władanie jego syn, Janusz. Wreszcie ostatnim panem na Osieku był od 1921 roku Zygmunt Zakrzewski.

Majątek w Osieku nie należał do specjalnie rozległych. Liczył - w 1881 roku - 880 hektarów. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła i wołów roboczych, a także produkcji mleka. Dochody czerpano również ze sprzedaży drewna budowlanego, przeznaczonego na opał oraz do produkcji obręczy (do majątku należało 140 ha lasów). Działała tu także mączkarnia. Zyski czerpano też z alei wiśniowych i dzierżawa łąk. Na przełomie stuleci Zakrzewscy dzierżawili Osiek niejakiemu Mieczkowskiemu.

Pora napisać nieco więcej na temat samego pałacu w Osieku. Wiadomo, że najpierw istniał w tym miejscu dwór postawiony na początku XVIII stulecia. To w nim gościł Adam Mickiewicz. Po tamtym budynku pozostały jedynie granitowe fragmenty piwnic. Nowa ziemiańska siedziba w Osieku powstała w latach 1859-1860 na zlecenie Napoleona Zakrzewskiego.

Piętrowa, murowana rezydencja z nieco węższymi bocznymi skrzydłami prezentowała się znacznie bardziej okazale, niż prosty parterowy dworek. Co ciekawe, do obicia ścian działowych i stropów w nowej siedzibie Zakrzewskich użyte zostały polichromowane deski ze starego dworu. Odkryto to dopiero w 1988 roku podczas renowacji zabytku.

Ocalałe polichromie przedstawiają postacie trzech mężczyzn i dwóch kobiet na tle fontanny oraz barokowego pałacu. Przetrwało także wyobrażenie apostołów. Dziś można je oglądać w pałacu w Trzebinach. Rzeźby lwów, które są jednym z nielicznych elementów pałacu w Osieku, jaki przetrwał do naszych czasów stanęły tu 1912 roku podczas przebudowy pałacu prowadzonej przez Janusza Zakrzewskiego.

Pałac w Osieku otacza niewielki, niespełna 2-hektarowy park. Dziś królują w nim pokrzywy, ale zachowało się także trochę okazałych drzew - zwłaszcza lip - świadczących o tym, że kiedyś było to piękne miejsce. Dzięki zdjęciom i opisom wiemy, że przed wejściem do pałacu znajdował się okrągły gazon. Nieopodal parku był natomiast sad ze stawem i warzywnik.

Dziś pozostaje podziwiać jedynie ruiny pałacu w Osieku, którzy przecież jeszcze pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku był remontowany. Obiekt jest własnością prywatną, otacza go ogrodzenie z siatki, bo eksplorowanie pałacu stanowi nie tylko naruszenie własności, ale przede wszystkim jest niebezpieczne.

Zobacz film