Dwór w Starej Przysiece Drugiej to jeden z najciekawszych tego typu zabytków w powiecie kościańskim. Co kryje i jaką ma przeszłość? [FOTO]

Stara Przysieka Druga miała szczęście do właścicieli

Dwór w Starej Przysiece Drugiej może pochwalić się długą i ciekawą historią, która nierozerwalnie wiąże się z dziejami samej miejscowości. Zacznijmy zatem od początku, czyli od zmiennych kolei losu Starej Przysieki Drugiej, niewielkiej wsi położonej w gminie Śmigiel.

Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawia się na kartach historii pod datą 1287. Stara Przysieka Druga należała wówczas do zakonu cystersów w Przemęcie. Zakonnicy po ponad pięciu wiekach, w roku 1797 utracili wieś na rzecz skarbu państwa pruskiego.

Król pruski nadał ją na własność generałowi von Zastrow. Nie cieszył się on jednak długo z nowych włości. Majątek w Starej Przysiece Drugiej kupiła bowiem rodzina Potworowskich z Sienna, która posiadała także Kobylniki koło Kościana.

Dzięki temu wieś może się dziś szczycić tym, że jej posiadaczem był Edward Potworowski, oficer wojsk napoleońskich i marszałek sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Niestety rodzinę Potworowskich spotkała tragedia, przedwcześnie zmarł syn Edwarda, Roman.

Po śmierci spadkobiercy majątek i dwór w 1882 roku przeszedł na własność hrabiego Zygmunta Kurnatowskiego z Bytynia, którego matka, Eleonora wywodziła się z Potworowskich. Nowy właściciel po odbyciu studiów prawniczych w Krakowie i Bonn oraz praktyk w kilku majątkach ziemskich, w 1891 roku objął rządy w Starej Przysiece Drugiej.

Rok później poślubił Marię Mielżyńską. Hrabia Zygmunt musiał być postacią nietuzinkową, skoro z rąk papieża otrzymał tytuł hrabiego rzymskiego, a cesarz Prus uhonorował go godnością szambelana. Po śmierci w 1936 roku Zygmunta Kurnatowskiego, majątek przejął Adam Kurnatowski.

Krótka historia wiekowej Starej Przysieki Drugiej

Sama Stara Przysieka Druga to jedna ze starszych miejscowości w powiecie kościańskim. Kroniki donoszą, że w 1580 roku we wsi stały dwa wiatraki, mieszkało tu także 4 rzemieślników. W chwili, kiedy majątek przejmowali Kurnatowscy liczył on ponad 780 hektarów. Hodowano konie, bydło i świnie.

Pod koniec lat 80-tych dziewiętnastego wieku w majątku (w jego skład wchodziły też folwarki Brzeziny i Widziszewo) znajdowało się 26 domów, w których mieszkało 310 osób. Tuż przed końcem tego stulecia uruchomiona została w Starej Przysiece Drugiej gorzelnia parowa oraz cegielnia. Zaczęto także wydobywać glinę.

Dwór w Starej Przysiece Drugiej pochodzi z osiemnastego wieku

Przejdźmy teraz do samego dworu. Został wzniesiony w trzeciej ćwierci osiemnastego wieku przez opatów przemęckich. Prawdopodobnie służył im jako jedna z rezydencji. Później, już za czasów Kurnatowskich dobudowane zostały boczne skrzydła, przebudowana klatka schodowa i dodane frontowy oraz tylny ganek.

Dwór w Starej Przysiece Drugiej mimo przeobrażeń z przełomu XIX i XX wieku zachował barokowy charakter, co czyni go jednym z ciekawszych i ładniejszych tego typu obiektów w powiecie kościańskim. Warto jeszcze wspomnieć o wnętrzach, w których zachowały się między innymi kominki oraz piękne drzwi.

Dwór otoczony jest niewielkim i zaniedbanym parkiem, w którym jednak zachowało się sporo wiekowych drzew i nieco ogrodowej architektury. Ukryta jest w nim kaplica grobowa zbudowana w 1864 roku po śmierci Romana Potworowskiego. Kaplica jest neogotycka, a zatem zbudowana w zupełnie innym stylu niż siedziba dworska. Nad wejściem do niej znajduje się herb rodziny Potworowskich, "Dębno".

Ciekawe otoczenie dworu w Starej Przysiece Drugiej

Równie interesujące jest otoczenie dworu. W jego pobliżu stoją dwie oficyny, a także dom odźwiernego. Zacznijmy od oficyn, z których każda prezentuje zupełnie inny styl. Oficyna wschodnia to budynek, który został wzniesiony pod koniec XIX wieku w stylu neogotyckim. Początkowo na jej parterze znajdowała się pralnia, garaż i wozownia. na piętrze były zaś mieszkania. Oficyna zachodnia zbudowana po roku 1876 nawiązuje raczej do stylu klasycznego. Kiedyś znajdowała się w niej maszyna parowa. Była tak też piekarnia i wędzarnia.

Na koniec warto wspomnieć o domu odźwiernego zbudowanym na przełomie XIX i XX wieku. Wyróżnia go wejście ozdobione czterema kolumnami oraz trójkątnym zwieńczeniem. Z końca XIX wieku pochodzi także brama prowadząca do parku i fragmenty ogrodzenia. Filary po bokach bramy wieńczą lwy trzymające herb Potworowskich oraz "Łodzia" - herb Kurnatowskich.